Άνθρωπος και κοινωνία στο έργο του Γρηγορίου Νύσσης

Σκοπός της διατριβής ήταν η μελέτη των κειμένων του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, και ιδιαίτερα της κοινωνικής του διδασκαλίας. Συγκεκριμένα, διερευνήσαμε τις κοινωνικές πτυχές του έργου του, τόσο των λόγων όσο και των πράξεών του, καθώς και τις κοινωνικές παρεμβάσεις του, ως Επισκόπου, στην κοινωνία του 4ου μ.Χ. αιώνα. Στην ανάπτυξη της διδασκαλίας του σχετικά με τον άνθρωπο και την κοινωνία του, ο Γρηγόριος Νύσσης εφαρμόζει τις αρχές της πατερικής σκέψεως για το πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης, η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη του ‘’πώς’’ θα λυθούν τα κοινωνικά προβλήματα. Ως βάση για την έκφραση της κοινωνικής του διδασκαλίας ο Γρηγόριος χρησιμοποιεί τις αρχές της θεολογίας που αναφέρονται στις σχέσεις του ανθρώπου προς το συνάνθρωπό του, προς τα πράγματα και τη φύση. Στην ανάπτυξη των αρχών της πατερικής σκέψεως, σημαντικό ρόλο κατέχει η ανάλυση της πραγματικότητας με την αντιπαραβολή του ιδανικού και του πραγματικού κόσμου. Αντιμετωπίζοντας ακολούθως την πραγματικότητα, πρότεινε συγκεκριμένες λύσεις για τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής του. Παρουσιάσαμε τις θέσεις του Επισκόπου Νύσσης, όσον αφορά τα κύρια κοινωνικά προβλήματα που απασχολούσαν τον άνθρωπο του 4ου μ.Χ. αιώνα καθώς και τις ρηξικέλευθες απόψεις του γι’ αυτά, όπως ήταν ο πλούτος και η φτώχεια, το πρόβλημα του δανεισμού και της δουλείας, η ανακούφιση των αρρώστων και των ταλαιπωρημένων και τέλος η ποιμαντική φροντίδα των ανθρώπων του περιθωρίου. Ασχοληθήκαμε με το ιστορικοκοινωνικό και οικονομικοπολιτιστικό πλαίσιο του 4ου μ.Χ. αιώνα για να εντάξουμε το Γρηγόριο Νύσσης στην εποχή του. Με τον τρόπο αυτό καταγράψαμε τα προβλήματα που υπήρχαν και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες οι Επίσκοποι της Εκκλησίας ανέλαβαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις πόλεις τους. Στη συνέχεια αναλύσαμε την ανθρωπολογία του Γρηγορίου Νύσσης, η οποία μας βοήθησε στην ανάδειξη της κοινωνικής του διδασκαλίας, αφού από αυτήν εξέρχονταν οι αρχές της πατερικής μεθοδολογίας για το πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Τέλος, αναλύσαμε την κοινωνική του διδασκαλία και εκφέραμε μία πρόταση για το σήμερα.